logo IPST4 IPST4
  • วีดิทัศน์
  • คลังภาพ
  • บทความ
  • โครงงาน
  • บทเรียน
  • แผนการสอน
  • E-Books
    • คู่มือครู
    • คู่มือการใช้หลักสูตร
    • ชุดสื่อ 60 พรรษา
    • หนังสือเรียน
    • Ebook อื่นๆ
  • Apps
  • เกี่ยวกับ scimath
  • ติดต่อเรา
  • สรุปข้อมูล
  • แผนผังเว็บไซต์
Login
Login / Register
  • สมัครสมาชิก
  • ลืมรหัสผ่าน
  • วีดิทัศน์
  • คลังภาพ
  • บทความ
  • โครงงาน
  • บทเรียน
  • แผนการสอน
  • E-Books
    • คู่มือครู
    • คู่มือการใช้หลักสูตร
    • ชุดสื่อ 60 พรรษา
    • หนังสือเรียน
    • Ebook อื่นๆ
  • Apps
  • เกี่ยวกับ scimath
  • ติดต่อเรา
  • สรุปข้อมูล
  • แผนผังเว็บไซต์
Login
Login / Register
  • สมัครสมาชิก
  • ลืมรหัสผ่าน
  • learning space
  • ระบบอบรมครู
  • ระบบการสอบออนไลน์
  • ระบบคลังความรู้
  • สสวท.
  • สำนักงานสลากกินแบ่ง
  • วีดิทัศน์
  • คลังภาพ
  • บทความ
  • โครงงาน
  • บทเรียน
  • แผนการสอน
  • E-Books
    • คู่มือครู
    • คู่มือการใช้หลักสูตร
    • ชุดสื่อ 60 พรรษา
    • หนังสือเรียน
    • E-Books อื่นๆ
  • Apps
Login
Login / Register
  • สมัครสมาชิก
  • ลืมรหัสผ่าน
ค้นหา
    

ค้นหาบทความ

กลุ่มเป้าหมาย
ระดับชั้น
สาขาวิชา/กลุ่มสาระวิชา
การกรองเปลี่ยนแปลง โปรดคลิกที่ส่งเมื่อดำเนินการเสร็จ
เลือกหมวดหมู่
    
  • บทความทั้งหมด
  • ฟิสิกส์
  • เคมี
  • ชีววิทยา
  • คณิตศาสตร์
  • เทคโนโลยี
  • โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ
  • วิทยาศาสตร์ทั่วไป
  • สะเต็มศึกษา
  • อื่น ๆ
  • หน้าแรก
  • บทความ
  • คณิตศาสตร์
  • การใช้ของเล่นเพื่อพัฒนากระบวนการคิดการแก้ปัญหาในเชิงคณิตศาสตร์

การใช้ของเล่นเพื่อพัฒนากระบวนการคิดการแก้ปัญหาในเชิงคณิตศาสตร์

โดย :
สสวท.
เมื่อ :
วันอังคาร, 02 พฤศจิกายน 2553
Hits
25730

การใช้ของเล่นเพื่อพัฒนากระบวนการคิดการแก้ปัญหาในเชิงคณิตศาสตร์

นางศจี  คำภู

นักวิชาการ สาขาคณิตศาสตร์ประถมศึกษา สสวท.

E-mail :  This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.


 

 

รูปแบบการจัดกิจกรรมเพื่อพัฒนากระบวนการคิดการแก้ปัญหาโดยใช้ของเล่น  จัดได้ว่าเป็นการพัฒนาความคิดอีกรูปแบบหนึ่ง  สามารถจับต้อง  มีการวางแผน  ทดลองเล่น  และตรวจสอบได้  ทั้งยังช่วยสร้างความสนใจให้นักเรียนอยากสัมผัส ทดลองแก้ปัญหา ซึ่งอาจทำเป็นอุปกรณ์พร้อมคำอธิบายประกอบการเล่นไว้ในมุมห้องเรียน  หรือห้องกิจกรรม  เพื่อให้นักเรียนได้ศึกษาและทดลองเล่นด้วยตนเองอย่างอิสระ  สำหรับของเล่นที่จะกล่าวถึงต่อไปนี้หลายท่านคงเคยรู้จัก  และหลายท่านก็คงเคยทดลองเล่นมาบ้างแล้ว  นั่นคือ  หอคอยฮานอย นักคณิตศาสตร์ชาวฝรั่งเศสเป็นผู้ประดิษฐ์  และให้ชื่อว่า  Tower of Hanoi

หอคอยฮานอย  (Tower of Hanoi)

 

อุปกรณ์

แผ่นไม้กลมเจาะช่องตรงจุดศูนย์กลางให้พอดีกับการสวมเข้าหลักที่ตอกติดบนแผ่นไม้ซึ่งเป็นฐาน มีหลัก  3  หลัก  จำนวน  5  ชิ้น  (อาจมีจำนวนมากหรือน้อยกว่านี้ก็ได้)    มีขนาดลดหลั่นกันเป็นลำดับทั้ง 5  ชิ้น  นำแผ่นไม้ทั้ง  5  ชิ้น  สวมเข้ากับหลักใดหลักหนึ่งเรียงลำดับตามขนาดให้แผ่นใหญ่อยู่ข้างล่าง  เพื่อให้ง่ายในการสื่อความหมาย  ขอแทนไม้แผ่นเล็กสุดที่อยู่ด้านบนสุดว่าแผ่นที่  1  แผ่นใหญ่ขึ้นถัดลงมาเป็นแผ่นที่  2  ,  3  , ...  และ  5  ตามลำดับ  ดังรูป


วิธีการเล่น

  1. ให้ย้ายแผ่นไม้มีอยู่  5  แผ่น  ที่สวมไปไว้อีกหลักหนึ่งหลักใดก็ได้
  2. การย้ายแผ่นไม้ทั้งหมดมีเงื่อนไขว่า

–  ต้องวางแผ่นไม้แผ่นเล็กไว้ด้านบนแผ่นใหญ่เสมอ

–  หยิบแผ่นไม้ในการย้ายได้ครั้งละ  1  แผ่น

  1. ให้จำนวนครั้งในการย้ายแผ่นไม้น้อยที่สุด (การย้ายแต่ละครั้งหมายถึงการย้ายแผ่นไม้  1  แผ่น  จากหลักหนึ่งไปไว้ยังอีกหลักหนึ่ง)

 

สำหรับการเริ่มต้นการเล่น  นักเรียนอาจย้ายแผ่นไม้แบบลองผิดลองถูก  เพื่อแก้ปัญหาแต่สักระยะเวลาหนึ่ง  จะมองเห็นว่าน่าจะลดจำนวนแผ่นไม้ลงให้มีจำนวนน้อยแผ่นก่อน  ซึ่งง่ายต่อการแก้ปัญหา จากนั้นจึงเพิ่มจำนวนแผ่นไม้ให้มากขึ้น  โดยอาศัยแนวคิดที่ได้จากการแก้ปัญหาจำนวนแผ่นไม้ที่น้อย  แล้วนำไปใช้แก้ปัญหาในการย้ายแผ่นไม้จำนวนมากขึ้น

เมื่อนักเรียนได้ปฏิบัติกิจกรรมแล้วให้บันทึกผลการย้ายแผ่นไม้ลงในตารางแล้วให้นักเรียนช่วยกันร่วมอภิปราย  แสดงความคิดเห็นเพื่อหาข้อสรุป  ซึ่งควรจะได้ดังนี้

 

จำนวนแผ่นไม้

จำนวนครั้งน้อยที่สุดในการย้าย

1

2

3

1

3

7

 

จากตารางพบว่า

(1) ถ้ามีแผ่นไม้  1  แผ่น  เห็นอย่างชัดเจนว่าย้ายเพียงครั้งเดียวไปไว้ในหลักใดก็ได้

(2) ถ้ามีแผ่นไม้  2  แผ่น  จะต้องหยิบแผ่นไม้ย้ายอย่างน้อยที่สุด  3  ครั้ง

– ครั้งที่  1  ย้ายแผ่นที่  1  ไปไว้หลักที่ว่าง

– ครั้งที่  2  ย้ายแผ่นที่  2  ไปไว้หลักที่ว่าง

– ครั้งที่  3  ย้ายแผ่นที่  3  ไปไว้บนแผ่นที่  2

(3) ถ้ามีแผ่นไม้  3  แผ่น  วิธีที่จะทำให้จำนวนครั้งในการย้ายน้อยที่สุด  7  ครั้ง

– ครั้งที่  1  ย้ายแผ่นที่  1  ไปไว้หลักที่ว่าง

– ครั้งที่  2  ย้ายแผ่นที่  2  ไปไว้หลักที่ว่าง

– ครั้งที่  3  ย้ายแผ่นที่  1  ไปไว้บนแผ่นที่  2

– ครั้งที่  4  ย้ายแผ่นที่  3  ไปไว้หลักที่ว่าง

– ครั้งที่  5  ย้ายแผ่นที่  1  ไปไว้หลักที่ว่าง

– ครั้งที่  6  ย้ายแผ่นที่  2  ไปวางบนแผ่นที่  3

– ครั้งที่  7  ย้ายแผ่นที่  1  ไปวางบนแผ่นที่  2

 

จะเห็นว่าการย้ายแผ่นไม้  3  ครั้งแรกใช้วิธีการเดียวกับการย้ายแผ่นไม้  2  แผ่น  จากนั้นลองให้

นักเรียนหาจำนวนครั้งที่น้อยที่สุดในการย้ายแผ่นไม้ต่อไปอีก  โดยเพิ่มขึ้นเป็น  4,  5,  6,  7, ...

จากความสัมพันธ์ดังกล่าว  สามารถคาดเดาจำนวนครั้งที่น้อยที่สุดในการย้ายแผ่นไม้ต่อไปได้อีกดังนี้

จำนวนแผ่นไม้  1  แผ่น  จำนวนครั้งน้อยที่สุดในการย้ายคือ  1   หรือเขียนในรูป  21 – 1

จำนวนแผ่นไม้  2  แผ่น  จำนวนครั้งน้อยที่สุดในการย้ายคือ  2   หรือเขียนในรูป  22 – 1

จำนวนแผ่นไม้  3  แผ่น  จำนวนครั้งน้อยที่สุดในการย้ายคือ  3   หรือเขียนในรูป  23 – 1

จำนวนแผ่นไม้  4  แผ่น  จำนวนครั้งน้อยที่สุดในการย้ายคือ  15  หรือเขียนในรูป  24 – 1

จำนวนแผ่นไม้  5  แผ่น  จำนวนครั้งน้อยที่สุดในการย้ายคือ  31  หรือเขียนในรูป  25 – 1

 

จำนวนแผ่นไม้  n  แผ่น  จำนวนครั้งน้อยที่สุดในการย้ายคือ   2n – 1

 

จากการจัดกิจกรรมดังกล่าว  จะเห็นว่าเป็นการส่งเสริมกระบวนการคิด  โดยผ่านการลงมือปฏิบัติจริง  จากการใช้ของเล่นเพื่อพัฒนากระบวนการแก้ปัญหา   เพื่อนำไปสู่การค้นพบจนสามารถสรุป   สร้างเป็นองค์ความรู้ได้

 

ข้อเสนอแนะ

ครูอาจให้นักเรียนสร้างอุปกรณ์การเล่น  โดยตัดกระดาษแข็งเป็นรูปวงกลม  หรือรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสลดหลั่นกันเป็นลำดับ  แล้วใช้วางบนโต๊ะใน  3  ตำแหน่ง  แทนการสร้างของเล่นแบบถาวรก็ได้


หัวเรื่อง และคำสำคัญ
ของเล่น,พัฒนา,กระบวนการคิด,ปัญหา,คณิตศาสตร์
ประเภท
Text
ประเภท แบ่งตามผลผลิต สสวท.
บทความ
รูปแบบการนำเสนอ แบ่งตามผลผลิต สสวท.
สื่อสิ่งพิมพ์ในรูปแบบดิจิทัล
ลิขสิทธิ์
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.)
วันที่เสร็จ
วันอังคาร, 02 พฤศจิกายน 2553
ผู้แต่ง หรือ เจ้าของผลงาน
สสวท.
สาขาวิชา/กลุ่มสาระวิชา
คณิตศาสตร์
ระดับชั้น
ม.1
ม.2
ม.3
ม.4
ม.5
ม.6
ช่วงชั้น
มัธยมศึกษาตอนต้น
มัธยมศึกษาตอนปลาย
กลุ่มเป้าหมาย
ครู
นักเรียน
บุคคลทั่วไป
  • 1332 การใช้ของเล่นเพื่อพัฒนากระบวนการคิดการแก้ปัญหาในเชิงคณิตศาสตร์ /article-mathematics/item/1332-mathematics525
    คลิ๊กเพื่อติดตาม
    เพิ่มในรายการโปรด
  • ให้คะแนน
    คะแนนเฉลี่ย
    • 1
    • 2
    • 3
    • 4
    • 5
    • Share
    • Tweet
    • Share

คุณอาจจะสนใจ
น้ำปลาสีดำ กินได้หรือไม่??
น้ำปลาสีดำ กินได้หรือไม่??
Hits ฮิต (38561)
ให้คะแนน
น้ำปลาเรารับประทานกันอยู่ทุกวัน แต่หากเราสังเกตน้ำปลาทำไมมีสีเข้มขึ้น จนเกิดความสงสัยว่ากินได้ไหม เ ...
ผักชีฝรั่ง
ผักชีฝรั่ง
Hits ฮิต (31968)
ให้คะแนน
ผักชีฝรั่ง ผักชีฝรั่ง เป็นพืชล้มลุก มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกาใต้และประเทศเม็กซิโก และต่อมามีการนำไป ...
ทำไมหอยนางรมถึงเป็นอาหารเจ?
ทำไมหอยนางรมถึงเป็นอาหารเจ?
Hits ฮิต (33732)
ให้คะแนน
เมื่อถึงช่วงเทศกาลกินเจมาถึง คนที่กินเจทั้งหลายนอกจากจะคร่ำเคร่งไปกับการสร้างบุญสร้างกุศลแล้ว ยังคง ...

ค้นหาบทความ

กลุ่มเป้าหมาย
ระดับชั้น
สาขาวิชา/กลุ่มสาระวิชา
การกรองเปลี่ยนแปลง โปรดคลิกที่ส่งเมื่อดำเนินการเสร็จ
  • บทความทั้งหมด
  • ฟิสิกส์
  • เคมี
  • ชีววิทยา
  • คณิตศาสตร์
  • เทคโนโลยี
  • โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ
  • วิทยาศาสตร์ทั่วไป
  • สะเต็มศึกษา
  • อื่น ๆ
  • เกี่ยวกับ SciMath
  • ติดต่อเรา
  • สรุปข้อมูล
  • แผนผังเว็บไซต์
  • คำถามที่พบบ่อย
Scimath คลังความรู้

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) กระทรวงศึกษาธิการ เป็นหน่วยงานของรัฐที่ไม่แสวงหากำไร ได้จัดทำเว็บไซต์คลังความรู้ SciMath เพื่อส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยีทุกระดับการศึกษา โดยเน้นการศึกษาขั้นพื้นฐานเป็นหลัก หากท่านพบว่ามีข้อมูลหรือเนื้อหาใด ๆ ที่ละเมิดทรัพย์สินทางปัญญาปรากฏอยู่ในเว็บไซต์ โปรดแจ้งให้ทราบเพื่อดำเนินการแก้ปัญหาดังกล่าวโดยเร็วที่สุด

The Institute for the Promotion of Teaching Science and Technology (IPST), Ministry of Education, a non-profit organization under the Thai government, developed SciMath as a website that provides educational resources in Science, Mathematics and Technology. IPST invites visitors to use its online resources for personal, educational and other non-commercial purpose. If there are any problems, please contact us immediately.

Copyright © 2018 SCIMATH :: คลังความรู้ SciMath. Terms and Conditions. , All Rights Reserved. 
อีเมล: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. (ให้บริการในวันและเวลาราชการเท่านั้น)